De theorie van wie? Psycholoog Frederick Herzberg ontwikkelde de theorie, die gaat over factoren die de tevredenheid én ontevredenheid van medewerkers bepalen: motivatie en hygiëne. Wat is de theorie van Herzberg het en wat kunt u ermee?
Medewerkers gemotiveerd of niet?
De theorie van Herzberg (ook bekend als Herzberg’s twee-factoren theorie) stelt dat er 2 typen factoren op de werkplek zijn die zowel werkplezier als ontevredenheid op het werk veroorzaken. Deze factoren werken onafhankelijk van elkaar.
De factoren van deze motivatietheorie zijn:
- Motivatoren: Die kunnen werknemers aanmoedigen om harder te werken.
- Hygiëne factoren: Deze zullen werknemers niet aanmoedigen om harder te werken, maar ze zullen ervoor zorgen dat ze ongemotiveerd raken als ze niet aanwezig zijn.
De theorie heet daarom ook wel de motivatie-hygiëne theorie.
Waarom zijn tevreden werknemers belangrijk?
Motivatie van werknemers staat gelijk aan betere prestaties binnen het bedrijf, wat vaak leidt tot een betere resultaten. Volgens het gerenommeerde onderzoeksinstituut Gallup is slechts 13% van de werknemers gemotiveerd op het werk. Wilt u weten hoe het staat met de tevredenheid van medewerkers binnen uw organisatie? Dan is het (laten) uitvoeren van een medewerkerstevredenheidsonderzoek een goed idee. Dit kunt u regelmatig laten doen, om eventuele vooruitgang te meten.
Hoe werkt het?
Theorieën zoals die van Herzberg gaan uit van een complexe interactie tussen interne en externe factoren. Terwijl hygiënefactoren gaan over de behoefte om onaangename situaties te vermijden, leiden motivatiefactoren directer tot werktevredenheid vanwege de behoefte van medewerkers aan zelfontwikkeling en groei.
In de traditionele opvatting van werktevredenheid moeten werknemers die geen redenen hebben om tevreden te zijn met hun baan wel ontevreden zijn. Dat is natuurlijk niet zo zwart-wit.
Hygiëne en motivationele factoren zijn verschillend. Voor Herzberg was het tegenovergestelde van werktevredenheid niet ontevredenheid, maar geen werktevredenheid. Omgekeerd is het tegenovergestelde van arbeidsontevredenheid dan ook geen arbeidsontevredenheid.
Iemand kan tevreden zijn met bepaalde aspecten van zijn baan, maar ontevreden met andere.
Deze zogenaamde “satisfiers” (motiverende factoren) en “dissatisfiers” (een gebrek aan hygiënische factoren) zijn dynamisch, interacteren voortdurend, zijn in hoge mate onderhevig aan verandering, en betrekkelijk voor de werknemer. Bovendien zijn ze erg persoonlijk. Maar, met een goed onderzoek, zijn ze wel meetbaar.
De motiverende factoren voor medewerkers in de Herzberg theorie
Motiverende factoren zijn onder meer:
- Prestatie: Een baan moet een werknemer een gevoel van prestatie geven. Dit geeft een trots gevoel iets bereikt te hebben.
- Erkenning: Een baan moet een werknemer lof en erkenning geven voor successen. Deze erkenning moet komen van zowel hun superieuren als hun collega’s.
- Het werk zelf: Het werk zelf moet interessant en gevarieerd zijn en genoeg uitdaging bieden om werknemers gemotiveerd te houden.
- Verantwoordelijkheid: Werknemers moeten “verantwoordelijk zijn voor hun werk. Ze moeten zichzelf verantwoordelijk houden voor de voltooiing ervan en niet het gevoel hebben dat ze worden ge-micromanaged.
- Promotie: Er moeten promotiekansen zijn voor de werknemer.
- Groei: De baan moet werknemers de kans geven om nieuwe vaardigheden te leren. Dit kan tijdens het werk gebeuren (ervaring) of via een opleiding of cursus.
De demotiverende factoren (hygiënefactoren) voor medewerkers
Hygiënefactoren (de demotiverende factoren) omvatten:
- Bedrijfsbeleid: Dit moet eerlijk en duidelijk zijn voor elke werknemer. Het moet ook gelijkwaardig zijn aan dat van concurrenten.
- Toezicht: Het toezicht moet eerlijk en passend zijn. De werknemer moet zoveel autonomie krijgen als past bij uw bedrijf. Hoe minder toezicht, hoe tevredener medewerkers over het algemeen zijn.
- Relaties: Pesten en kliekjes mogen niet worden getolereerd. Tussen collega’s, meerderen en ondergeschikten moeten gezonde, vriendschappelijke en gepaste relaties bestaan.
- Werkomstandigheden: De apparatuur en de werkomgeving moeten veilig, doelmatig en hygiënisch zijn.
- Salaris: De salarisstructuur moet eerlijk en redelijk zijn. Het moet ook concurrerend zijn met andere organisaties in dezelfde sector.
- Status: De organisatie moet de status van alle werknemers binnen de organisatie handhaven. Het uitvoeren van zinvol werk kan een gevoel van status geven.
- Veiligheid: Het is belangrijk dat werknemers het gevoel hebben dat hun baan veilig is en dat ze niet voortdurend bedreigd worden met ontslag.
De motivatie-hygiëne theorie geeft handvaten voor tevreden medewerkers
De Herzberg theorie, met motivatie en hygiëne factoren, geeft een kader om de medewerkerstevredenheid mee te meten. Bovendien kunt u het gebruiken bij het verbeteren ervan. Natuurlijk is de theorie slechts een mening, maar het kan inzicht geven in factoren die meespelen bij het werkgeluk van uw personeel.
